Scotch'a Övgü...

Evet sevgili okurlar. Başlıkta bir yanlışlık var diye düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. Söz konusu yazımızın konusu, İsviçreli ya da Amerikalı bilim adamları değil. Hatta bir Alman hayranı olarak Alman bilim insanlarından söz etmiyor oluşum bile beni şaşırtmakta ama yazının sonunda sizler de "vay arkadaş, neymiş bu adamlar" diyeceksiniz, eminim... Peki nereden geliyor bu İskoç hayranlığı ya da neden İskoç bilim adamları diyebilecek okurlarımıza peşin bir açıklama; ben kesinlikle hiçbir ulus ya da etnik gruba ne hayranlık duyarım ne de gözümde haddinden fazla değer addederim. Burada değinmeye çalışacağım tek nokta, "Sezar'ın hakkı Sezar'a" durumundan öteye geçmeyecektir diyerek sizleri yazımın devamına davet etmek istiyorum.

Kronolojik olarak ilerlemekte fayda olacaktır diyerek ilk ismimizi sizlerle paylaşıyoruz. 1710/1790 yılları arasında yaşamış William Cullen. Neyi mi icat etmiş bu abimiz? Buzdolabı desem? Sanırım günlük yaşantımızdaki yerini ve önemini daha bir kavramış oluruz bu icadın ismi sonrasında.

Sıradaki kişi; 1736/1819 yılları arasında yaşamış ve sanayi inkılabının en önemli icatlarından sayılan buhar makinesini icat etmiş. James Watt ismi pek çoğumuz için belki çok da anlam ifade etmeyebilir ama şahsi görüşüm günümüz modern sanayi toplumlarının ortaya çıkmasında en önemli isimlerden birisidir. Keşke icat etmeseydi de, ilkel ilkel ama mutlu mesut yaşasaydık, vahşi kapitalizm insanların kanını emmeseydi demek için belki de çok geç artık.

Uzun uzun yıllar önce, elektrik denen şey çok yeni bir icat iken ya da henüz icat edilmemişken, geceleri sokaklar karanlığa gömülürdü. Ta ki, sıradaki şahıs "gaz lambası" nı icat edene kadar. 1754/1839 yılları arasında yaşamış değerli bilim insanı William Murdoch, gaz lambasını icat ederek geçici aydınlanmamıza vesile olmuştur diyerek teşekkürümüzü hemen iletelim kendisine.

John Loudon Macadam, 1756/1836 yılları arasında yaşamış başka bir İskoç bilim adamı. Bu şahsın bilim dünyasına armağanı ise, yol yapım tekniklerinden biri olarak uygulanan "Macadam" ya da Türkçesi "Makadam" olan metodu geliştirmesidir. Bu metoda göre; parça taşlar, yol yapılacak yere döşenir, çimento ya da benzer türevler ile aralardaki boşluklar doldurulur ve bir silindir vasıtası ile sıkıştırılır. Hemen gözünüzün önüne Arnavut Kaldırımı geldi mi bilmem ama benim gözümde öyle bir şey belirdi sanki. Bu konuda son bir not; Makadam, Türk diline aynen geçmiş ama Türk Dil Kurumu bu sözün Fransızca kökenli olduğunu iddia etmiş. Şaşkınım şu anda.

Bugün bile bir mektup, kart ya da posta göndereceğimiz zaman, üzerine pul yapıştırmamız gerekiyor. Hatta pek çok koleksiyoncunun da evlerinin en değerli köşelerinde pul koleksiyonları mevcut ama bu pul'un ilk olarak bir iskoç bilim insanı tarafından icat edildiğini biliyor muydunuz? Artık biliyorsunuz. 1782/1853 yılları arasında yaşamış değerli kişinin adı James Chalmers.

Yazı aldı başını gidiyor. Çok uzun uzun yazmak taraftarı olmadığım için, şimdilik yazıyı bir diğer bölümde sonlandırma düşüncesindeyim. İkinci bölümde değineceğim bilim insanları, en az şu ana kadar değindiklerim kadar hatta günlük yaşantımızı daha da derinden etkileyen keşifler yapmışlardır. Bu arada, sizlere de ev ödevi olsun, sizler de bir araştırın bakalım daha neler çıkacak neler? Bir sonraki yazıya kadar esen kalın lütfen...